Το Όχι στους Ιταλούς το '40 και τα σημερινά Ναι

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης*

Η Αντίσταση του Ελληνικού λαού κατά της ναζιστικής και φασιστικής θηριωδίας το 1940 πλάτυνε απροσμέτρητα τους ηθικούς ορίζοντες του Έθνους. Σήμερα, επιτρέπουμε, άρα λέμε σιωπηρά «ναι» στην υπερβολική καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης - υπερβολική καθυστέρηση έκδοσης δικαστικών αποφάσεων, στα ακριβά ενοίκια εις βάρος φοιτητών εργαζομένων ανέργων, στην μη παροχή κινήτρων για την ουσιαστική αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, στην δημοσίευση από το πρωτοδικείο Αθηνών των αποτελεσμάτων συμβούλων εκλογών της Αθήνας ένα μήνα μετά τις εκλογές.

Σήμερα, επιτρέπουμε, άρα λέμε σιωπηρά «ναι» στην έλλειψη ασφάλειας- περιστατικά ανομίας και εγκληματικότητας, στην ακρίβεια βασικών προϊόντων και στο ενεργειακό κόστος, στο πρόβλημα της αστυφιλίας και στην έλλειψη πολιτικών αποκέντρωσης, στην αστεγία με 40.000 αστέγους, στην ανεργία, στον εκφοβισμό ή μπούλινγκ στα σχολεία, στην μείωση των δασών και στην έλλειψη ενίσχυσης με νέα σύγχρονα πυροσβεστικά αεροσκάφη.

Λέμε σιωπηρά «ναι» στην στρατικοποίηση της κατεχόμενης Κύπρου, στην μετανάστευση των νέων επιστημόνων που δεν αποχωρούν από επιλογή, αλλά από εξαναγκασμό, καθώς οι προσφερόμενες θέσεις δεν ανταποκρίνονται στα προσόντα τους, οι μισθοί δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος διαβίωσης, ενώ η πραγματοποίηση των επαγγελματικών και των προσωπικών στόχων φαντάζει ακατόρθωτη.

Το πάνδημο «ΟΧΙ» της 28ης Οκτωβρίου του 1940, στον ιταμό εισβολέα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας μας.

Δεκαετίες από το μεγαλειώδες ΟΧΙ του ελληνικού λαού στον ιταλικό φασισμό, το μήνυμα της άρνησης και της μη υποταγής, παραμένει πάντα επίκαιρο για τις νέες γενιές που πρέπει να υπερασπίσουν και σήμερα, κάτω από δύσκολες συνθήκες, τα ιδανικά και τις αξίες της πατρίδας μας.

Στις 28 Οκτωβρίου, ο λαός μας γιορτάζει μια ξεχωριστή μέρα. Γιορτάζει την όρθωση ενός γιγάντιου ΟΧΙ στην φασιστική εισβολή των Ιταλών και ενός μεγάλου ΟΧΙ σε κάθε φασισμό που επιβουλεύεται την ελευθερία του.

Ξημερώματα της ημέρας αυτής, το 1940, η ιταλική κυβέρνηση απαίτησε στην ουσία παράδοση άνευ όρων της χώρας μας. Τα ανησυχητικά μηνύματα για πολεμική εισβολή, είχαν πυκνώσει ήδη από τον τορπιλισμό του καταδρομικού «Έλλη», στις 15 Αυγούστου του ίδιου έτους. Η επίθεση ήταν μόνο ζήτημα χρόνου.

Την απάντηση στην ιταμή πρόκληση της ιταλικής κυβέρνησης, την έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στον ιταλό πρέσβη στην Αθήνα: ΟΧΙ.

Ο ελληνικός στρατός με την υποστήριξη του λαού και την συνεχή τροφοδοσία του από τον ντόπιο πληθυσμό και τις ηρωίδες μάνες της Πίνδου, κατάφερε τελικά να αποκρούσει τους εισβολείς και σταδιακά να προωθηθεί στα εδάφη της Β. Ηπείρου, στην Αλβανία, εδάφη που κατείχε ο Εχθρός! Σε λίγο άρχισε η άτακτη υποχώρηση και ξαφνικά η φασιστική Ιταλία ήταν εκτεθειμένη στον απόλυτο εξευτελισμό.

Η Επέτειος του «ΟΧΙ» μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο που επιδόθηκε από τον Ιταλό πρέσβη Εμανουέλε Γκράτσι στον Ιωάννη Μεταξά την 28η Οκτωβρίου του 1940.

Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της Χώρας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα και την Κύπρο κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία.

Λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία, στην Κηφισιά.

Απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c’est la guerre» (Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταλικών αιτημάτων.

Το έπος του ’40, που καταγράφηκε στις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης ιστορίας μας, εμπνέει και διδάσκει. Δίνει σε όλους μας, τη δυνατότητα να αντλήσουμε διδάγματα ενότητας και συστράτευσης στην τελευταία μάχη για την έξοδο της Πατρίδας μας από τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της μεταπολεμικής ιστορίας μας. Τιμούμε εκείνους τους ήρωες που δεν δίστασαν να προσφέρουν, ακόμη και τη ζωή τους, για την Ελευθερία, τη Δημοκρατία και την Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια. Εκείνους που αγωνίστηκαν κατά του φασισμού και του ναζισμού, αφήνοντας σε όλους μας ακατάλυτες παρακαταθήκες. Εκείνους που έκαναν τον Ελεύθερο Κόσμο να μιλά για το μεγαλείο και την προσφορά της Ελλάδας στους κοινούς αγώνες.

Οι λαοί της Ευρώπης που βρισκόταν κάτω από την μπότα του φασιστικού άξονα Γερμανίας - Ιταλίας, αναθάρρησαν. Οι Έλληνες πέτυχαν την πρώτη μεγάλη νίκη κατά του φασισμού, ο φασισμός δεν είναι ανίκητος αρκεί να το πάρεις απόφαση να τον πολεμήσεις!Ο λαός μας μέθυσε από τις νίκες. Η τέχνη με τραγούδια, θεατρικά έργα, σκίτσα, αφίσες, ανέκδοτα, ποιήματα και αφηγήματα τις μετέτρεπε σε εθνική εποποιία. Από την άλλη, οι χαροκαμένες μάνες των νεκρών του πολέμου, βίωναν τον πόνο βουβά λειαίνοντας τον πόνο με την υπερηφάνεια. Τότε η ζωή γίνεται γιορτή, οι θυσίες έχουν νόημα και τα προβλήματα δίνουν τη θέση τους στα όνειρα.

Σήμερα οι Έλληνες θυμόμαστε και τιμούμε μία από τις λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας μας, την εποποιία του “ΟΧΙ” του 1940, που ήταν κάτι πολύ περισσότερο από την απόκρουση ενός εισβολέα. Ήταν η αρχή του παλλαϊκού νικηφόρου πολέμου των Ελλήνων ενάντια στον φασισμό και την κατάλυση όλων των αξιών, που συνθέτουν την ταυτότητα και τον πολιτισμό μας. Κάθε γενιά όμως αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις και στη δική μας έλαχε να αντιμετωπίσει ένα διαφορετικό πόλεμο, έναν ανορθόδοξο πόλεμο με ασύμμετρες χρηματοοικονομικές απειλές.

Το «ΟΧΙ» των Ελλήνων αποτελεί σημείο αναφοράς της σύγχρονης ιστορίας μας. Τα διδάγματα που παίρνουμε είναι πολλά και συνεχώς επίκαιρα καθώς ανέδειξε τη δυναμική του ελεύθερου ελληνικού λαού, το ελεύθερο ελληνικό πνεύμα και απέδειξε ότι οι Έλληνες αντιστέκονται σε οποιαδήποτε μορφή κατάκτησης , αδικίας και στέρησης της ελευθερίας.

(*) Δικηγόρος Αθηνών- συνταγματολόγος- συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα-νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα- νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος- τακτικό μέλος ΔΣ Σισμανόγλειου νοσοκομείου- ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων- ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη