Το βραβευμένο υπαίθριο μουσείο τρένων της Ελλάδας βρίσκεται στην Καλαμάτα

ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Στο Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων που βρίσκεται στην Καλαμάτα λειτουργεί το μοναδικό στο είδος του βραβευμένο υπαίθριο μουσείο τρένων της Ελλάδας.

Το πρωτοποριακό υπαίθριο μουσείο της Μεσσηνίας ήταν το πρώτο θεματικό πάρκο στην Ελλάδα κι έχει βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λειτούργησε το 1990 και όλο το υλικό της έκθεσης καθώς επίσης και μέρος της έκτασης που καταλαμβάνει το πάρκο, έχει παραχωρηθεί από το δίκτυο του ΟΣΕ Πελοποννήσου και Θεσσαλίας.

Μπορεί σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας που έχουν πάψει να λειτουργούν οι σιδηρόδρομοι να έχουν «ξεμείνει» κάποιες μηχανές τρένων ή κάποια βαγόνια στους σταθμούς αλλά πουθενά δεν υπάρχει τέτοια έκταση με τόσο πολλά εκθέματα από εκείνη την εποχή.

Δημοτικό Πάρκο Σιδηρόδρομων στο λιμάνι της Καλαμάτας: Το πρωτοποριακό βραβευμένο υπαίθριο μουσείο

Φτάνοντας εδώ ο επισκέπτης, το μόνο που έχει να κάνει για να μεταφερθεί σε εκείνη τη μακρινή και ρομαντική εποχή που τα τρένα αποτελούσαν βασικό τρόπο μετακίνησης, είναι απλώς να διαβεί την πύλη.

Η είσοδος είναι δωρεάν και εντός του πάρκου εκτός από τα εκθέματα των τρένων λειτουργεί καφέ – αναψυκτήριο το οποίο στεγάζεται στο παλιό σταθμαρχείο. Ελάχιστα αρχιτεκτονικά στοιχεία έχουν αλλάξει από την εποχή που εδώ χτυπούσε η καρδιά του σιδηροδρομικού σταθμού της Μεσσηνίας κι αυτό προσδίδει μια αρχοντιά και μια σπάνια φινέτσα στο χώρο.

Διασχίζοντας λοιπόν την καταπράσινη έκταση του πάρκου η οποία καταλαμβάνει 54 στρέμματα (μια αληθινή όαση μέσα σε μια πόλη!) θα βρεις παιδικές χαρές, γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ, ποδηλατοδρόμο και τη μεγάλη πεζογέφυρα μήκους 28 μέτρων.

Αξίζει να σταθείς σε κάθε βαγόνι και μηχανή ξεχωριστά και να αφιερώσεις λίγο χρόνο. Υπάρχουν τρένα τα οποία λειτουργούσαν σαν εμπορικά ή σαν επιβατικά Α και Β θέσης και άλλα που μετέφεραν ογκώδη εμπορεύματα. Εντυπωσιακές είναι οι πλατφόρμες και τα διώροφα φορτηγά καθώς επίσης και ο χειροκίνητος γερανός του 1890 που βρίσκεται μπροστά από το παλιό σταθμαρχείο και νυν καφενείο. Ανάμεσα στις ατμάμαξες που θα δεις, υπάρχει και μια πραγματικά τεράστια η οποία μετράει 28 μέτρα.

Μερικά βαγόνια μπορεί να τα θυμάσαι αν ποτέ τα είχες χρησιμοποιήσει σε κάποιο δρομολόγιο των ιστορικών διαδρομών της Πελοποννήσου ή της υπόλοιπης Ελλάδας. Υπάρχουν όμως κι εκθέματα τα οποία χρονολογούνται από τον προπερασμένο αιώνα.

Πως από τη Δίολκο της αρχαιότητας και τα μεταφορικά μέσα των περασμένων αιώνων φτάσαμε στις τουριστικές ατραξιόν του σήμερα

Μπορεί πλέον οι μετακινήσεις με το συγκεκριμένο μέσο, να μην είναι τόσο συχνές όπως συνέβαινε τον προηγούμενο αιώνα, τα τρένα όμως αποτελούν ένα πολύ ιδιαίτερο κομμάτι της Ελλάδας αφού οι αμαξοστοιχίες κυριάρχησαν για πολλά χρόνια καθιστώντας τις μετακινήσεις εύκολες και οικονομικές.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης θεωρείται ο πατέρας του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα. Ήταν εκείνος που οραματίστηκε μια «ενωμένη» με ράγες χώρα και εν υπηρεσία της κυβέρνησής του κατασκευάστηκε σχεδόν ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, όπως το ξέρουμε σήμερα. Αν δεν είχαν αντιμετωπιστεί σοβαρά οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στην πτώχευση του 1893, ίσως να είχαν κατασκευαστεί κι άλλες γραμμές.

Παρόλο που σε ολόκληρο τον πλανήτη οι συγκοινωνίες με τρένο συγκαταλέγονταν πάντα στις πρώτες θέσεις προτιμήσεων των πολιτών, στην Ελλάδα δε συνέβη ποτέ αυτό.

Τα τρένα αποτελούσαν ίσως μια δεύτερης κατηγορίας τρόπο μετακινήσεων αν και οι διαδρομές τους ήταν τουλάχιστον εντυπωσιακές διανύοντας υπέροχα ορεινά, πεδινά και παραθαλάσσια τοπία.

Μερικές γραμμές είναι τόσο χαρακτηριστικές που ακόμη κι αν λειτουργούν πια μόνο για τουριστικούς λόγους, αποτελούν ολόκληρες ατραξιόν νομών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο διάσημος Οδοντωτός που συνδέει τα Καλάβρυτα με το Διακοπτό. Διαδρομή που έχει χαρακτηριστεί σαν η πιο εντυπωσιακή των Βαλκανίων.

Αν βέβαια θέλουμε να το πιάσουμε από την αρχαιότητα, τότε θα δούμε ότι η Δίολκος στην Αρχαία Κόρινθο αποτελούσε μια μορφή σιδηρόδρομου χωρίς ράγες. Μέσω αυτής της γραμμής στη στεριά, οι Κορίνθιοι οι οποίοι έλεγχαν το εμπόριο της περιοχής, «περνούσαν» τα πλοία από τον Κορινθιακό στο Σαρωνικό κόλπο (και αντίθετα), γλιτώνοντας έτσι το πολυήμερο κι επικίνδυνο ταξίδι του γύρου της Πελοποννήσου.