Πραστός Κυνουρίας: Το σπουδαιότερο χωριό της Τσακωνιάς με τα μεσαιωνικά πυργόσπιτα

ΑΡΚΑΔΙΑ. Το σπουδαιότερο χωριό της Τσακωνιάς στο παρελθόν, ήταν ο Πραστός Κυνουρίας με τα επιβλητικά μεσαιωνικά πυργόσπιτα που σώζονται μέχρι σήμερα! Ένα μέρος που άκμασε και γνώρισε τον πλούτο και τη μεγαλοπρέπεια.

Αν αποφασίσεις σαν ταξιδιώτης να επισκεφτείς τον Πραστό Αρκαδίας (γιατί από δω περαστικός αποκλείεται να βρεθείς) δυο πράγματα θα συμβούν. Το πρώτο είναι πως θα εντυπωσιαστείς από την αρχιτεκτονική αυτού του μέρους. Κάτι το οποίο συμβαίνει με τα περισσότερα χωριά της Τσακωνιάς. Το δεύτερο πράγμα που θα σου κεντρίσει το ενδιαφέρον είναι η πλούσια ιστορία αυτού του τόπου. Είμαι περισσότερο κι από βέβαιη, πως άπαξ και βρεθείς εδώ θα ψάξεις οπωσδήποτε να βρεις πληροφορίες γι αυτό το εκπληκτικό μέρος.

Η φημισμένη Τσακωνιά, η αρχαία διάλεκτος και η ευμάρεια του Πραστού

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή για να σου δώσω να καταλάβεις ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Η Τσακωνιά λοιπόν είναι μια περιοχή της ανατολικής Αρκαδίας η οποία εκτείνεται από τον Άγιο Ανδρέα μέχρι το Λεωνίδιο. Περιλαμβάνει αρκετά χωριά και οικισμούς αλλά δεν είναι επίσημα καθορισμένη πολιτική οντότητα της Ελλάδας. Χαρακτηρίζεται από τις πολιτισμικές παραδόσεις, ήθη κι έθιμα που συναντώνται μόνο σε αυτή την περιοχή.

Αυτό που πρέπει να θυμάσαι είναι πως σε αυτή την περιοχή ομιλείται μέχρι και σήμερα η τσακώνικη διάλεκτος η οποία έχει τις ρίζες της στην αρχαία δωρική διάλεκτο. Τα τσακώνικα παρόλο που ομιλούνται αιώνες τώρα είναι μια προφορική γλώσσα και μόλις πριν από μερικά χρόνια έγινε η προσπάθεια απόδοσής της μέσω του ελληνικού αλφαβήτου. Η διάλεκτος αυτή δεν διδάσκεται εφόσον δεν θεωρείται επίσημη γλώσσα. Σύμφωνα με την Unesco τα τσακώνικα θεωρούνται μία γλώσσα υπό εξαφάνιση γι αυτό γίνονται προσπάθειες να μη χαθεί.

Πίσω τώρα στα δικά μας. Στο παρελθόν ο Πραστός, χτισμένος σε υψόμετρο 650 μέτρων στις πλαγιές του Πάρνωνα, ήταν πρωτεύουσα της Τσακωνιάς και μάλιστα απαριθμούσε κοντά 9.000 κατοίκους. Λειτουργούσαν 30 εκκλησίες σε 9 ενορίες και 3 Μονές. Μάλιστα γύρω από το χωριό υπήρχαν και δύο κάστρα. Η δύναμη και ο πλούτος του χωριού οφειλόταν στις εμπορικές συναλλαγές των κατοίκων που έφταναν μέχρι την Κωνσταντινούπολη, τη Ρωσία, την Αίγυπτο και άλλες χώρες με καράβια από τις Σπέτσες και την Ύδρα.

Οι Πραστιώτες επιπλέον ταξίδευαν σαν τεχνίτες στη χώρα αφού είχαν τη φήμη των καλών μαστόρων που δούλευαν περίτεχνα την πέτρα. Κάτι το οποίο «κραυγάζει» στις γειτονιές του χωριού. Μέχρι τις μέρες μας, παρόλο που η εγκατάλειψη γίνεται αισθητή, τα αρχοντικά οχυρωματικού χαρακτήρα στέκουν ακόμη όρθια, επιβλητικά κι εντυπωσιακά για να μην ξεχνάμε τις ένδοξες μέρες αυτού του τόπου. Η αρχιτεκτονική τους λιτή, με τοξωτές εξώθυρες, μικρά παράθυρα, χτιστές σκάλες και στέγες από πλάκες σχιστόλιθου. Πύργοι αμυντικού χαρακτήρα αλλά δίχως να λείπει επ’ ουδενί η πολυτέλεια.

Η καταστροφή του χωριού, η ερήμωση και το παλιό σχολείο που λειτουργεί σαν ταβέρνα τα καλοκαίρια

Όπως όλα τα όμορφα όμως που κάποτε κατεβάζουν την αυλαία τους, έτσι κι εδώ το χωριό καταστράφηκε από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ το 1826. Έκτοτε οι κάτοικοι μετακόμισαν σε άλλες περιοχές της Κυνουρίας και κυρίως στο Λεωνίδιο το οποίο άρχισε να αναπτύσσεται μετά την μετοίκηση των Πραστιωτών κι εν τέλει να γίνεται η νέα πρωτεύουσα της Κυνουρίας το 1845.

Οι εποχές άλλαξαν, η Ελλάδα ζούσε νέα πράγματα και καταστάσεις στην πολιτική σκηνή αλλά και στην οικονομία. Κάπως έτσι το αρχοντοχώρι της Τσακωνιάς ερήμωσε και σήμερα πλέον ζουν ελάχιστοι κάτοικοι το χειμώνα.

Το καλοκαίρι όμως το χωριό γεμίζει ξανά ζωή. Ποιος άλλωστε μπορεί να απαρνηθεί ένα τέτοιο μέρος γαλήνης και απέραντης ομορφιάς; Μάλιστα το παλιό δημοτικό σχολείο λειτουργεί σαν ταβέρνα. Η θέα από το προαύλιο είναι μαγική. Το μάτι χάνεται στα μεσαιωνικά πυργόσπιτα που στολίζουν τις πλαγιές του Πάρνωνα. Ένας παράδεισος καμωμένος από πέτρα, ιστορία και φως.

Για τους φυσιολάτρες, το μονοπάτι που ξεκινάει από τα ψηλότερα σπίτια του χωριού θα τους οδηγήσει στο άλλο διαμάντι της Αρκαδίας, την Καστάνιτσα. Η πεζοπορική διαδρομή η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της κινείται στο δάσος και το ρέμα της Μαζιάς χάνεται σε μαγικές εναλλασσόμενες εικόνες.

Η συνολική πορεία είναι 4,5 χιλιόμετρα και δε θα χρειαστείς πάνω από 1,5 ώρα περπάτημα. Μάλιστα καθ’ όλη τη διάρκεια της άριστα σηματοδοτημένης πορείας, συναντάς στο δρόμο σου παγκάκια, τραπεζάκια και ενημερωτικές πινακίδες. Μια δυνατή εμπειρία στη φύση που πρέπει να ζήσει κάθε πεζοπόρος!